Giedymin
Giedymin (Gedymin) - (lit. Gediminas), (ur. około 1275, zm. w grudniu 1341 pod Wieloną nad Niemnem) - wielki książę litewski panujący w latach 1316-1341, założyciel dynastii Giedyminowiczów, dziad Jagiełły.
Pochodzenie Giedymina budzi pewne wątpliwości w literaturze. Zazwyczaj uchodzi za syna Butywida (Pukuwera). Litewski historyk Edvarda Gudavičius zwraca uwagę na fakt, że pod koniec XIII wieku Litwą rządziły pary władców (np. Budikid i Budiwid); z tego powodu nie wyklucza się, że Giedymin mógł być bratankiem, a nie synem Pukuwera.
Giedymin objął władzę po śmierci swego brata, Witenesa. Przez cały okres swego panowania zmagał się z naporem ze strony państwa krzyżackiego. Jednocześnie, wykorzystując kryzys Złotej Ordy, zdołał połączyć pod swym panowaniem bardzo duże obszary na południowy wschód od Litwy, powiększając tym samym dwukrotnie obszar swego państwa.
Około 1318 (poprzez małżeństwo syna Olgierda) opanował Witebsk, w następnych latach także Pińsk, Wołyń, Podlasie (przez małżeństwo syna Lubarta) i w 1331 Kijów, którym zarządzał brat Giedymina, Fiodor (kwestią sporną pozostaje ewentualna zależność Fiodora od Złotej Ordy). Władztwo Giedymina ciągnęło się na wschód aż do ziemi smoleńskiej.
Utrzymywał poprawne kontakty z Rygą (przede wszystkim handlowe), z Polską (jego córka, Aldona, poślubiła następcę polskiego tronu - Kazimierza, później zwanego Wielkim) i z papiestwem, któremu parokrotnie obiecywał przyjęcie chrztu. Podjął także uwieńczone powodzeniem zabiegi o utworzenie odrębnej, prawosławnej metropolii litewskiej.
Giedymin często jest określany twórcą mocarstwowej potęgi Litwy. Jego podboje miały ogromny wpływ na historię ziem mało- i białoruskich, jak i na państwo litewskie, którego znaczna część elit uległa szybkiemu zruszczeniu.
Wraz ze śmiercią Giedymina państwo litewskie uległo podziałowi między siedmiu synów księcia: Monwida, Kiejstuta, Olgierda, Narymunta, Koriata, Lubarta i Jawnutę (którego wyznaczył jako władcę Wilna i swojego następcę).
Inne hasła zawierające informacje o "Giedymin":
Imieniny
16 listopada
Gerwazy
—
18 czerwca
,
19 czerwca
Gerwin
,
Gerwina
—
3 marca
Gerwina
, zob.
Gerwin
Giedymin
—
23 października
Gilbert
—
4 lutego
Gildas
—
29 stycznia
Ginter
,
Guncerz
,
Gunter
...
Wielkie Księstwo Litewskie
Litewskiego.Pierwszą stolicą Litwy był
Kiernów
(do 1230 r.), później
Troki
, a za rządów Giedymina stolica Litwy została przeniesiona do
Wilna
. Król
Mendog
natomiast rezydował w ...
Księstwo Turowskie
...
Wojna o Księstwo Halicko-Włodzimierskie w latach 1340-1392
...
Łuck
...
Sławatycze
...
Giedyminowicze
Słupy Giedymina
herb rody GiedyminowiczówGiedyminowicze - dynastia władców
litewskich
wywodząca się od wielkiego ...
Lubart
...
Nowogród Siewierski
...
Nowogródek
po krwawej potyczce koło Krzywicz nad Niemnem, zdziesiątkowani powrócili na ziemie zakonne. Giedymin miał w roku 1323 ufundować kościół franciszkanów. Krzyżacy w 1391 r. ...
Inne lekcje zawierające informacje o "Giedymin":
045 Unie Polski w XIV i XV w. (plansza 8)
...
045 Unie Polski w XIV i XV w. (plansza 6)
...
016d. Polska Piastów (plansza 8)
...
|